Çoklu Zekâ Kuramı Nedir?

Çoklu Zekâ Kuramı, Harvard Üniversitesi’nde bilimsel çalışmalar yapan psikolog Howard Gardner tarafından öne sürülen bir yaklaşımdır. Bu kuram zekânın tek olduğunu fakat zekânın alt sınıflarını oluşturan türlerinin olduğunu ifade eder. Bu yaklaşıma göre insan zekâsı 8 alt kategoriye ayrılmıştır. Bu kategoriler insan zekâsının hangi alanda daha etkin kullanılabildiğini göstermektedir.

Çoklu Zekâ Türleri

• Sözel – Dilsel Zekâ
• Mantıksal – Matematiksel Zekâ
• Bedensel – Kinetiksel Zekâ
• İçsel – Kişiye dönük Zekâ
• Sosyal –Kişiler arası Zekâ
• Müzik – Ritmik Zekâ
• Görsel Zekâ
• Doğa Zekâsı

Sözel – Dilsel Zekâ

Sözel zekâ insanın zihnindeki düşünceleri ifade edebilme ve söylenilenleri de zihninde canlandırabilme becerileriyle ilgilidir. Bu zekâsı yüksek kişiler kelimeleri ve dilleri kolay öğrenebilirler. Okumaya, not tutmaya, dersleri dinlemeye ve öğrendiklerini tartışmaya eğilimlidirler. Bu zekâya sahip kişiler kendi anadilinin yanında yabancı bir dilde de düşüncelerini kolayca ifade edebilirler. Şairlik, yazarlık ve siyaset alanda başarılı olmuş kişilerin sözel zekâsı ön plandadır.

Mantıksal – Matematiksel Zekâ

Bu alan mantık, soyutlamalar, nedenleme, numaralar ve eleştirel düşünme becerileriyle ilgilidir. Matematiksel zekâsı ön planda olan kişiler analitik düşünebilme konusunda iyidirler. Parçaları bir araya getirip sonuç çıkarma, tümdengelim veya tümevarım konusunda başarılıdırlar. Soyut ve kavramsal düşünebilirler. Güçlü bir muhakeme yeteneğine sahiptirler. Olayları ve nesneleri kategorilere ayırmayı veya onları hiyerarşik olarak düzenlemeyi severler.

Bedensel – Kinetiksel Zekâ

Bedensel – Kinetiksel Zekâsı gelişmiş kişiler jest ve mimiklerini çok iyi kullanırlar. Bundan dolayı duygu ve düşüncelerini anlatma konusunda başarılıdırlar. Bu zekâya sahip kişiler duygularını belirgin olarak vücut diliyle ifade ederler. Canlı ve cansız varlıklara dokunmaktan hoşlanırlar. Birden fazla sportif faaliyetlerde başarılı olabilirler. Bir yerde uzun süre kaldıklarında hareket etmek ve kımıldamak isterler.

İçsel – Kişiye dönük Zekâ

İçsel zekâsı gelişmiş kişiler kendilerini çok iyi tanırlar ve bunu faydaya dönüştürme yeteneğine sahiptirler. Bu kişiler neler yapabilecekleri konusunda mükemmel bir öngörüye sahiptirler. Bundan dolayı başladıkları işte başarılı sonuçlar elde etme olasılıkları yüksektir. Güçlü ve zayıf yönlerinin farkındadırlar. Düşünce ve davranışları arasında tutarlılık vardır.

Sosyal –Kişiler arası Zekâ

Bu zekâsı yüksek kişiler bireysel ve toplumsal davranışları iyi bir şekilde analiz ederler. İyi iletişim kurarlar. Karşısındaki insanın duygularını anlama ve hatta yönetme konunda iyidirler. İyi bir empati yeteneğine sahiptirler. Problemi olan kişilere her zaman yardım ederler. En az iki veya üç yakın arkadaşı vardır ve onları sık sık ararlar. Diğer insanlar daima onlarla vakit geçirmek ister.

Müzik – Ritmik Zekâ

Müziksel zekâ, doğadaki seslere ve müziğe karşı duyarlılığın yüksek olmasıyla ilgilidir. Bu zekâsı ön planda olan kişiler hiç eğitim almadan bir enstrüman çalabilir, notalarını bilmediği müzikleri dinleyerek çalabilirler. Güzel şarkı söyleyebilme sesine ve yeteneğine sahiptirler. Konuşurken veya hareket ederken elleri ve ayakları ile ritim tutarlar. Farkına varmadan kendi kendine mırıldanırlar.

Görsel Zekâ

Görsel Zekâ, hem görmeyle hem de zihinde canlandırmayla ilgilidir. Bu zekâsı yüksek kişiler görülenleri akılda tutma, anlatılanları ise zihinde canlandırma, boyutlandırma ve görsel tasarımlar yapma konusunda başarılıdırlar. Renklere karşı çok duyarlıdırlar. Resimli yayınlardan daha çok hoşlanırlar. Haritaları, çizelgeleri ve diyagramları yazılı materyallerden daha kolay okurlar.

Doğa Zekâsı

Doğa Zekâsı doğayı bir bütün olarak yorumlama becerisiyle ilgilidir. Bu zekâsı yüksek kişiler çevreye karşı çok duyarlı, çevresindeki bütün canlılara çok meraklıdırlar. Bitki yetiştirmeyi severler. İklim olaylarını yakından takip ederler. Toprakla oynamayı severler.