Oxford, Leeds ve Arizona Üniversitelerinden araştırmacılar, Post-COVID-19 durumu olarak da bilinen Long COVID <Uzamış COVID>üzerine mevcut çalışmaları kapsamlı bir şekilde incelediler. Uzamış COVID’de akut bir COVID-19 enfeksiyonundan sonra üç ay veya daha uzun süre devam eden semptom gözlemlenir. Uzamış COVID, birden fazla organ sistemini etkileyerek önemli ve uzun süreli bozukluklara yol açabilir. Yaygın semptomlar arasında yorgunluk, bilişsel bozukluk (“beyin sisi” olarak adlandırılır), nefes darlığı ve ağrı bulunur. İnceleme, durumun çocuklar da dahil olmak üzere her yaştan insanı etkileyebileceğini ve sosyoekonomik statüye göre önemli farklılıklar olduğunu buldu. Örneğin, Birleşik Krallık’ta Uzun COVID’in yaygınlığı, nüfusun en yoksun beşte birinde %3,2 iken, en az yoksun beşte birinde %1,5’tir. Kadınların etkilenme olasılığı erkeklerden biraz daha fazladır.
İnceleme, bazı bireylerin Uzun COVID’den kademeli olarak iyileşirken, diğerlerinin, özellikle aşılar mevcut önce bu hastalığa yakalananların, yıllarca bu durumdan muzdarip olabileceğini vurguladı. Tam aşılanmış ve hatırlatıcı aşıları güncel olan kişiler arasında bile, akut enfeksiyondan sonra %3-5’i hala Uzamış COVID geçiriyor. İngiltere’de, nüfusun tahmini %1,8’i Uzamış COVID’den etkileniyor ve bu vakaların %71’i bir yıldan uzun süre devam ediyor.
Araştırmacılar, vücutta virüsün kalıcılığı, bağışıklık tepkisinin bozulması ve hafif enfeksiyonları olan kişilerde bile mikroskobik kan pıhtılaşması dahil olmak üzere Uzamış COVID’den potansiyel olarak sorumlu bir dizi biyolojik mekanizma belirlediler. Şu anda Uzamış COVID için kanıtlanmış bir tedavi yok ve yönetim öncelikle semptom gidermeye ve rehabilitasyona odaklanıyor. İnceleme, hastalığın altta yatan nedenlerini hedefleyen tanısal biyobelirteçler ve tedaviler geliştirmenin acil ihtiyacını vurguladı.
Uzun COVID riskini azaltmak için önleyici tedbirler arasında kalabalık iç mekanlarda maske takarak enfeksiyondan kaçınmak, enfekte olduğunuzda derhal antiviral ilaçlar almak, enfeksiyon sırasında yorucu egzersizlerden kaçınmak ve COVID aşıları ve güçlendiricileri ile güncel kalmak yer alıyor.
Oxford’da Birincil Bakım Sağlık Bilimleri Profesörü olan Trisha Greenhalgh, Uzamış COVID’in zorlu bir durum olmasına rağmen, şu anda araştırma denemelerinde test edilen mekanizma tabanlı tedaviler biçiminde umut olduğunu belirtti. Bunlar, potansiyel olarak etkilenen bireylerin belirli alt gruplarını hedefleyen hassas terapilere olanak tanıyabilir. Greenhalgh ayrıca Uzamış COVID’in bireyler, aileler ve toplum üzerinde, özellikle iki yıl veya daha uzun süredir hasta olanlar üzerinde önemli sosyal ve ekonomik yük oluşturduğunu vurguladı. Durumdan ciddi şekilde etkilenen bu “uzun süreli hastalar” için daha iyi tedavi ve destek çağrısında bulundu.
