Çin’in dünya ticaretindeki en bilinen aktörlerinden e-ticaret devi alibaba.com’un adının nereden geldiğini düşünüp “herhalde Ali Baba ve Kırk Haramilerle ilgisi yoktur, Çince bir kelimenin benzerliğidir” dediğiniz oldu mu hiç?
Çünkü çoğumuz Ali Baba ve Kırk Haramiler’in sadece bizim ülkemizde bilindiğini düşünürüz. Bazılarımız ise yakın coğrafyamızda Ortadoğu’da bu hikayenin bilindiğini bilir. Aslında Ali Baba ve Kırk Haramiler meşhur Binbir Gece Masalları’ndan bir hikayedir ve tüm dünya Ali Baba’yı bilir.
Öyle ki; Ali Baba ve Kırk Haramiler (Ali Baba and the Forty Thieves) isimli 1944 yapımı bir Hollywood filmi bile vardır. Özgün senaryosunu Edmund L. Hartmann’ın yazdığı filmi Arthur Lubin yönetmiştir. Başlıca rollerinde Maria Montez, Jon Hall, Turhan Bey, Andy Devine, Kurt Katch ve Frank Puglia oynamışlardır. Filmin baş rollerinden birinde oynayan Turhan Bey Osmanlı diplomatı bir baba ve Çekoslovak bir annenin çocuğu olarak Viyana’da doğmuştu. Asıl adı Turhan Gilbert Selahattin Sahultavy ‘dir. Bu yakışıklı ve zarif aktör 1940’lı yılların egzotik Hollywood filmlerinin aranılan yıldızlarından biriydi.
Peki Ali Baba ve Kırk Harimiler’in de çıkışı olan Binbir Gece Masalları? Wikipedia bakın nasıl anlatmış: “8. yüzyılda Abbasi Halifesi Harun Reşid zamanında Bağdat önemli bir kozmopolit şehirdi; İran, Çin, Hindistan, Afrika ve Avrupa’dan gelen tüccarlar ile dolup taşmaktaydı. Bu dönemde, şehrin kültürel yapısı da gelişmiş, Arap kültürü, özellikle diğer Doğu kültürleriyle harmanlanmıştı. Binbir Gece Masalları’ndaki hikâyeler işte bu dönemde, halk hikâyeleri olarak ortaya çıkmıştır. Sözle aktarılan bu hikâyeler sonunda tek bir eserde derlenmiştir. Hikâyelerin çekirdeğini eski bir Fars (İran) kitabı olan Hazâr Afsâna (Bin Efsane) oluşturmuştur. 9. yüzyıl dolaylarında hikâyeleri derleyen ve Arapça’ya çevirenin masalcı Ebu Abdullah Muhammed el-Gahşigar olduğu söylenir. Eserdeki hikâyelerin çerçevesini oluşturan Şehrazad öyküsünün esere 14. yüzyıl dolaylarında katıldığı düşünülmektedir. Eser Fransızcaya 1704’te çevrilmiş, ilk modern Arapça derlemesi ise 1835’te Kahire’de yapılmıştır. Fransızca’ya 1704’te çevrilmişse de, eserin ve ihtiva ettiği hikâyelerin bir kısmının daha önceden Batı’ya geldiği düşünülmektedir.”
Peki Alibaba.com Nasıl Girdi Bu Hikayeye?
Akşam gazetesinden Gülay Altan, Ali Baba ve kurucusunun kısa hikâyesini ve ismin kaynağını yazısında şöyle anlatmış:
Yıllık cirosu 300 milyar doları aşan Alibaba Group’un kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Jack Ma Kimdir?
Ali Baba, 1999 yılında Jack Ma tarafından kuruldu. CEO görevini geçtiğimiz yıllarda bırakan Ma, Yönetim Kurulu’nda çalışmaya devam ediyor. Çin’in en zengin adamı olan Ma’nın anne babası yerel sanatçı. Yani birçok Çinli gibi ‘dar gelirli’ bir hayatın içine doğmuş, 1964 yılında… Vasat bir öğrenci ve matematik konusunda oldukça zayıf, üniversite eğitimi için üç kez şansını deneyip başarılı olamayınca yeteneği olan İngilizce alanında eğitim almaya karar vermiş ve üniversitede İngilizce öğretmenliği bölümünü bitirmiş.
12 Dolar Maaşla Başladı
İlk işinde aylık geliri sadece 12 dolar olan Ma, Çinli şirketlere internet siteleri tasarlamaya başlamış ve ardından China Yellowpages adında Çin’in ilk e-ticaret sitesini kurmuş.
1998’de Alibaba’yı kurmadan önce ABD’ye gitmiş ve burada dünya e-ticaret sektöründe tedarikçi portalı alanında büyük eksiklik olduğunu fark eden Ma, Alibaba ismini de ABD’de bulmuş.
“Açıl Susam Açıl”
San Fransisco’da bir kafede yeni e-ticaret sitesinin ismini düşünen Jack Ma’nın çıkış noktası dünyanın her yerinde bilinen bir isim bulmaktı. Bu sırada aklına Ali Baba geldi. Etrafındakilere “Alibaba nedir biliyor musunuz?” diye sordu. O anı bir röportajında şöyle anlatmıştı Ma: “Bir gün San Francisco’da bir kafede otururken alibaba’nın çok güzel bir isim olabileceğini düşünüyordum. Bir garson geldi, ona ‘Alibaba’yı biliyor musun?’ dedim. ‘Evet’ dedi. Alibaba hakkında ne bildiğini sordum, ‘Açıl susam açıl (open sesame).’ dedi. İşte o an ‘Evet! İsmi bu olmalı!’ dedim.
Daha sonra sokağa çıktım ve 30 kadar kişi çevirip onlara da Alibaba’yı bilip bilmediklerini sordum. Fark ettim ki herkes biliyor. Hindistan’dan, Almanya’dan, Tokyo’dan ve Çin’den… Alibaba, açıl susam açıl, 40 haramiler… Hepsini biliyorlar. Alibaba bir harami değil. O centilmen, akıllı bir iş adamı ve köylülere yardım ederdi. Telaffuzu kolay, tüm dünyada da biliniyor. Alibaba küçük tüketicilerin daha büyük şirketlere ulaşması için kapıyı açar (Açıl susam…). Bunun yanında Alimama ismini de aldık, birinin bizimle evlenmek isteyeceği ihtimaline karşı!”
Borçla Kurdu
Jack Ma, Alibaba’yı 80 kişiden bulduğu 60 bin dolar borçla kurdu. Fikir basitti. İşletmelerin tedarik zincirlerini online platforma taşıyacak B2B e-ticaret sitesi…
Kısa sürede bu fikir tutunca ilk yıllarında şirket Amerikan finans devlerinden de yatırım aldı. Yatırım yapanlar arasında Goldman Sachs da vardı. Seneler geçtikçe giderek dünyanın ilk tercih edilen e-ticaret tedarikçi zinciri olmaya başladı.
Ma’nın başarısının ardından Yahoo ve Softbank gibi dünya devleri Alibaba’ya ortak oldu.
Ana Fikir (Meraklısına)
Lütfen önce dünya haritasını gözlerinizin önüne getirin… Sonra da dünyanın yuvarlak olduğunu hatırlayın:
Bağdat, Hangzhou(Çin), San Fransisco.. İlham, fikir, yenilik(Pazar)…
Bitti…
