Çin’in “cennet bahçesi” olarak bilinen Hangzhou kentinde 1964 yılında doğan ve asıl adı Ma Youn olan bu çocuk daha küçük yaşlarda İngilizce öğrenmek için düzenli olarak şehir merkezine gidiyor, turistlerin yoğun olduğu bölgelerde onlara ücretsiz rehberlik yaparak İngilizce’sini geliştirmeyi amaçlıyordu. Ma Youn’un telaffuzu zor olduğundan tanıştığı turistler ona “Jack” takma adını verdiler. Jack Ma’nın verdiği bir röportajdaki sözlere bakacak olursak turistler onun sadece adını değil bütün hayatını değiştirmişler. ”Bu turistler hayatımı değiştirdiler çünkü 9 yıl boyunca bana anlattıkları her şey okulda ve ailemden öğrendiklerimden çok farklıydı. Artık bir alışkanlığım var. Her ne okur ya da duyarsam, aklımı kullanıyorum, 2 dakika üzerine düşünüyorum.”
Eğitim sürecinde başarısız olduğunu dile getiren Jack Ma, ilkokul ve ortaokul sürecini zor bitirebildiğini ve üniversite sınavına 2 defa girmesine rağmen 3.defa girdiği sınav sonucunda kazandığını dile getiriyor. Jack, Hangzhou Öğretmen Enstitüsü’nün İngiliz dili bölümünü kazandı. Mezun olduktan sonra ise üniversiteden arkadaşı olan Zhang Ying ile evlendi.
Üniversiteyi bitirdikten sonra 1995 yılında Amerika’ya giderek internet ile ilk buluşmasını Seattle’da arkadaşının ofisinde gerçekleştirdi. Bilgisayarın başına geçtiğinde internetten aradığı ilk kelime bira oldu ve çeşitli bira resimleri gördü. Bir sonraki aradığı kelime Çin oldu fakat Çin hakkında hiçbir veri bulamadı. Çin adında bir site kurdu ve daha önce çalıştığı çeviri ajansından bir paylaşım yaptı. Bu paylaşımın üstünden çok uzun bir süre geçmeden bu paylaşımından dolayı bir mail geldi ve Çin kökenli ilk defa bir web sitesine rastladığını söyleyen kişi Jack Ma’ya birlikte bir şeyler yapmalıyız teklifinde bulundu. Jack bu teklifi kabul etti ve şu an dünyada herkesin adını duyduğu e-ticaretin lider şirketlerinden olan Alibaba’nın temelleri atıldı.
Sitenin ismi ne olsun diye düşünmeye başlayan Jack Ma bir restoranda otururken birden aklına Ali baba gelir ve garsona “Ali Babayı biliyor musun?” diye sorar, garson ”Biliyorum, açıl susam açıl.” der. Jack hemen dışarı çıkarak önüne gelen insanlara “Ali Baba ismini daha önce duydunuz mu?” diye sormaya başlar. İnsanların Ali Baba ismi hakkında bir fikirleri olması Jack’i mutlu eder ve site için doğru bir isim olduğunu anlar. İnternetin evrensel bir ortam olduğunu düşünen Jack Ma web sitesinin de adının evrensel olmasını istiyordu bu yüzden sitenin adını Alibaba koydu.
Jack Ma çıktığı bu yol için kendine bir yatırımcı arıyordu fakat birçok yatırımcı ve insan ona tepki gösteriyordu. Onlara göre Çinliler yüz yüze alışveriş yapar. Bu yüzden sanal ortamda gerçekleşen ticarete güvenmezlerdi. Jack Ma’nın bu düşüncesinin büyüyebileceğini düşünmüyorlar ve boşa yatırım yapmak istemediklerini dile getiriyorlardı. Buna rağmen 1999 yılında Jack Ma ve 17 arkadaşının 100 bin dolarlık servet ile kurduğu bu şirket ilerde Goldman Sachs, SoftBank gibi büyük şirketlerden yatırım aldı.
İlk 2-3 yılda Alibaba sadece bilgi paylaşımı için kullanılıyordu. Çünkü alışveriş için gerekli ödeme sistemi henüz yoktu. Ödeme sistemi için bankalar ile görüşülüyor fakat bankalar kabul etmiyordu. Bu yüzden nasıl bir yol izleneceği merak konusuydu. Bu ödeme sisteminin oluşturulması için lisansa sahip olmaları gerekiyordu dolayısıyla kendi başlarına oluşturdukları ödeme sistemi yasalara aykırı olacaktı. Fakat bu ödeme sistemi oluşturulmazsa Jack Ma’nın projesi çöp olacaktı.
Jack Ma bir Davos konuşmasında, liderliğin sorumluluk ile ilgili olduğunu dinledi ve bazı riskler alması gerektiğini düşündü. Bu konuşmadan sonra iş arkadaşlarını arayarak artık işe başlayın talimatını verdi. “Eğer bir şeyler yanlış giderse ve devlet bundan memnun kalmazsa, birisi hapse girmek zorundaysa Jack Ma gider.” diye iletti arkadaşlarına.
2003 yılında eBay benzeri olan Taobao web sitesini kurdu. İlerki günlerde hızla büyüme gerçekleştiren web sitesi eBay tarafından satın alınmak istendi fakat Jack bu teklifi reddetti.
2004 yılında Time dergisi tarafından yılın kişisi için finalist gösterilmiş fakat yılın kişisi seçilememiştir.
2005 yılında kendisi gibi Çinli olan Yahoo!’nun kurucusu Jerry Yang ile ortak olma kararı aldı. Alibaba hisselerinin %40’ını 1 milyar dolara Yahoo!’ya sattı.
2013 yılının mayıs ayında, kurulduğu günden beri CEO’luğunu yaptığı şirketten istifa ederek yerini daha genç ve dinamik girişimcilere bıraktı.
Jack Ma 2015 yılında yılında katıldığı World Economic Forum’da üniversiteden mezun olmadan önce başvurup reddedildiği işlerden şöyle bahsetmişti ”Polise iş için gittim, 5 kişi başvurduk 4 kişi işe alındı tek ben reddedildim, KFC’ye gittim 24 kişi başvurdu 23 kişi işe alındı yine reddedilen tek kişi bendim. Harvard’a başvurdum 10 defa reddedildim” Sürekli olumsuzluklarla karşılaşmasına rağmen hep bir arayış ve çözüm bulma amacı içinde olan Jack’in gerçekten bu başarıyı hak ettiğini düşünmemiz yanlış olmaz.
Jack Ma’ya göre ”Yaptığınız her hata aslında sizin için harika bir gelirdir. Bu yüzden kendime ve gençlere şunu anlatıyorum; 20 yaşından önce iyi bir öğrenci olun, girişimcilik yönünde de biraz deneyim kazanabilirsiniz. 30 yaşından önce küçük bir şirkete girin ve birini takip edin. Normalde büyük bir şirkette süreci öğrenmeniz iyidir. Büyük bir makinenin parçasısınızdır. Fakat küçük bir şirkete girdiğinizde; tutkuyu, hayal kurmayı ve birçok şeyi aynı anda yapmayı öğrenirsiniz. Yani 30 yaşınızdan önce, hangi şirkete gittiğiniz değil; hangi patronu takip ettiğiniz önemlidir. İyi bir patron size farklı şeyler öğretecektir. 30 ile 40 yaş arası, çok net bir şekilde düşünüp karar vermelisiniz. Kendiniz için mi çalışacaksınız? Gerçekten girişimci mi olmak istiyorsunuz? 40 ile 50 yaş arasında gerçekten iyi olduğunuz şeyleri yapmalısınız. Artık oradan oraya atlamaya, yeni alanlara açılmaya çalışmamalısınız. Başarılı olma ihtimaliniz var fakat bu yaşlarda ölme ihtimaliniz yüksek. Yani 40 ile 50 arasında iyi olduğunuz alanlara kafa yorun. 50 ile 60 arasında ise genç insanlar için çalışın. Çünkü gençler sizden iyiler. Onlara güvenin, onlara yatırım yapın. İyi yetiştiklerinden emin olun. 60 yaşınızdan sonra zamanınızı kendinize ayırın. Sahile gidin, güneşe uzanın. Normal olarak artık değişmek için çok geç. Endişelenmeyin hata yapın. Düşün, kalkın, tadını çıkarın.”
Jack Ma’nın bazı sözleri ;
- Herkesin fikirlerini bir araya getiremezsiniz. Ancak herkesi bir amaç uğrunda bir araya getirebilirsiniz.
- Bugün zor olacak. Yarın daha zor olacak. Yarından sonraki gün ise güzel olacak.
- Sahip olmanız gereken en önemli şey sabırdır.
- Eğer pes etmezseniz hala bir şansınız var.
- Şunu unutmayın, geçmişte ki başarılarınız sizi gelecekte başarısızlığa uğratabilir. Ancak, eğer her başarısızlığınızdan ders çıkarırsanız kesinlikle başarılı olacaksınız.
- Hayatınızda bir kez olsun bir şey deneyin. Onun üzerinde çok çalışın. Değişim yaratmaya çalışın. Sonunda kötü bir şey olamaz.
- Rakiplerinizden öğrenin ama asla kopyalamayın. Kopyalarsanız yok olursunuz.
- Rakiplerinizi unutun, sadece müşterilerinize odaklanın.
- Birçok insan dünden şikayetçi. Bizim dünü değiştirecek gücümüz yok. Ancak şu an veya 30 yıl sonrası bizim kontrolümüzde.
- Ben hiçbir zaman bu paranın bana ait olduğunu düşünmedim. Bu para topluma aittir.
Forbes dergisinin anlık olarak yayınladığı dünyanın en zenginleri listesinde Jack Ma 19.sırada bulunuyor. Çin’in ise en zengin 2.kişisi unvanını elinde bulunduran Jack’in kişisel serveti 41.3 milyar dolar olarak açıklanmıştır.
Forbes Mayıs 2017 verilerinde Alibaba’nın piyasa değeri 264.9 milyar dolar olarak açıklanmıştır. Ayrıca yine Forbes Mayıs 2017 verilerine göre Alibaba’nın şuan toplam 36.446 çalışanı vardır.
cok etkilendim 🙂