Work And Travel programı Amerikan Hükümetinin kontrolünde yapılan, dünyanın değişik yerlerinden üniversite öğrencilerinin yaz tatilleri boyunca Amerika’da çalışıp İngilizcelerini geliştirme imkanları buldukları, dünyayı ve farklı kültürleri tanımalarını sağlayan bir öğrenci kültürel değişim programıdır. WAT programı Amerika’yı turist gibi değil içinden biri gibi yasamanızı ve anlamanızı sağlayan ve bunu yaparken de seyahat harcamalarınızı karşılayıp yanınızda bir miktar parayla dönebileceğiniz bir program.
Başvuru Koşulları
- 18-26 yaşları arasında olmak,
- Tam zamanlı örgün öğretimde lisans (hazırlık, 1. 2. ya da 3. sınıfta) ya da yüksek lisans öğrencisi olmak,
- Dördüncü sınıf öğrencileri de WAT’a katılabiliyorlar; ancak bir yüksek lisans programına kabul edilecek şartları sağlamaları gerekiyor,
- Açık Öğretim programlarında eğitim alan öğrenciler WAT’a katılamıyorlar; fakat 2007 yılından itibaren Açık Öğretim fakültelerinde İngilizce Öğretmenliği eğitimi alan öğrenciler programa katılabiliyorlar,
- En az orta seviyede İngilizce bilmek,
- Akademik not ortalamasının 4 üzerinden en az 2 olması gerekiyor. Not ortalaması 2’nin altında olan öğrenciler de programa başvurabiliyorlar; ancak vize görüşmesi sırasında problemle karşılaşabiliyorlar.
Başvuru ve Katılım Aşamaları
Work and Travel programına katılmak isteyen öğrenci öncelikle programa katılım amaçlarını ve programdan ne gibi beklentileri olduğunu belirlemelidir. İkinci olarak ise öğrencinin yeteneklerine ve karakterine uygun iş seçeneklerini incelemesidir.
Bu iki aşamanın ardından;
- İş başvurusunda bulunmak için bir özgeçmiş hazırlanmalıdır.
- Özgeçmiş sponsor kuruluşların portföyünde yer alan işletmelere gönderilmeli ve iş başvurusu yapılmalı,
- Gelen cevaplar doğrultusunda ortaya çıkan iş seçenekleri kazanç, mesai saatleri, iş tanımı, çalışma koşulları ve konaklama gibi çeşitli kriterlere göre değerlendirilmeli,
- Öğrenci bir iş seçimi yaptıktan sonra işverene kararını bildirmeli,
- İşveren ile mülakat ortamı belirlenmelidir. (Mülakatlar öğrenci ile işverenin birbirini tanımasını amaçlamasının yanı sıra öğrencinin dil seviyesinin ölçülmesini de sağlamaktadır.)
- Mülakatın ardından öğrenci ve işveren anlaştıkları takdirde iş sözleşmesi imzalanır ve sözleşme sponsor kuruluşa gönderilerek işe yerleşme süreci tamamlanır.
- İşe yerleşme sürecinin tamamlanmasının ardından vize başvurusu yapılmalıdır. Vize alındıktan sonra ise gidiş-dönüş uçak bileti alınmalıdır.
Not: Öğrenciler işverenlerle ve sponsor kuruluşlarla iş fuarlarında yüz yüze tanışma imkanı bulabilirler.
Programın Maliyeti
Work and Travel şirketleri tarafından belirlenen ücretler birbirinden farklı olsa da genel olarak programın maliyeti aşağıdaki gibidir:
- Şirketlerin ücretleri işe yerleştirme, sağlık sigortası, öğrenci değişim vizesi başvuru formu olan DS-2019’un getirilmesi, konaklama ve işlemlerin yürütülmesi gibi tüm aşamaları kapsayan paketlerde 1.400 ile 3.500 TL arasında değişiyor. Öğrencilerin işlerini kendileri buldukları paketlerde ise 1.000 ile 1.500 TL arasında değişiyor.
- Amerika Çalışma Bakanlığı’na ödenen SEVIS ücreti 35 Amerikan Dolarıdır.
- Geçmiş yıllarda Amerikan Konsolosluğuna Work and Travel vize görüşmesi için ödenen vize randevu ücreti kaldırılmıştır. Ancak vize görüşme ücreti 160 Dolardır. (Vize görüşmesi sırasında dekontun öğrencinin yanında olması gerekiyor.)
- Öğrenci pasaport sahibi değilse öğrenci belgesi ile 1 yıl süreli harçsız pasaport almak için başvuruda bulunması gerekiyor.
- Gidiş-dönüş uçak bileti ücretleri, biletin alındığı tarihe göre değişse de, 700-1500 Amerikan Doları arasında değişiyor.
- Bunların yanı sıra öğrenci program için ülkeden ayrılırken, Amerika’da yaklaşık 20 gün ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için yanına 300-750 Dolar arasında para almalıdır.
- Konaklama ücreti ise işveren tarafından öğrencinin maaşından düşürülebilir, firma tarafından karşılanabilir ya da öğrencinin kendisinin bulması gerekebilir. Bu durumda da konaklama ücreti aylık ortalama 250-450 Dolar arasında değişebilir.
Work & Travel ne katar?
İlk defa yurtdışına çıkıyor olabilirsin veya ilk defa bir işin ve patronun olabilir. Her iki durumda yeni bir deneyim kazanmanı ve kendini geliştirmeni sağlayacaktır. Bunun yanı sıra Work and Travel:
- Farklı kültürleri tanımana ve o kültürleri yaşayarak öğrenmene,
- Yeni insanlarla tanışarak bir iletişim ağı (network) oluşturmana,
- Sorumluluk almana,
- Kendi ayakların üzerinde durmana ve kendi kararlarını almana,
- Kendini daha iyi tanımana ve yeni bakış açıları geliştirmene,
- Takım çalışmasını öğrenmene ya da bireysel olarak bir işin sorumluluğunu alabilmene,
- Yeni deneyimler kazanmana,
- Tanımadığın insanlarla bir arada yaşamayı öğrenmene,
- Amerika’yı gezmene,
- Üniversiteyi bitirmeden önce iş deneyimi kazanmana ve İngilizceni geliştirmene yardımcı olacaktır.
İş Türleri ve Para Kazanma
Work and Travel programına katılan öğrenciler genellikle turistlik bölgelerde yer alan otellerde, restoranlarda, eğlence merkezlerinde, plajlarda ve havuzlarda; vasıfsız işçi statüsünde can kurtaran, garson ya da kat görevlisi olarak çalışabilirler. Bunun yanı sıra avukat büroları, mimarlık ofisleri ve bilgisayar yazılım şirketleri gibi çeşitli yerlerde yaz stajyeri olarak da çalışabilirler.
Programa katılan öğrencilerin, çalıştıkları işe göre ücretleri değişiyor olsa da genellikle saatlik 6 ile 15 Dolar arasında bir kazançları oluyor. Ayrıca öğrencilerin çalıştığı bölgeye ve işverenle yapılan sözleşmeye göre haftada 0 ile 140 saat arasında çalışabiliyorlar.
Not: Yeni kurallara göre Alaska balık fabrika işleri ve gezici fuar işleri 2013 yılından itibaren yasaklandı. Ancak daha önce çalışmış olan ya da referansa sahip olan öğrenciler tekrar Alaska balık fabrika işlerinde çalışabiliyorlar. Ayrıca satış işi yapılan kiosk-card işlerinin de yasaklanacağı bildirildi. Diğer bir kurala göre ise Türk öğrenciler Türk işverenlerle çalışmayacak.
Work and Travel İpuçları
- Bu programı bir para kazanma fırsatı olarak görmeyin, fazla borçlanmayın, gereksiz hırs yapmayın, eğlenmek ve gezmek için ihtiyacınız olan parayı kazanın ve sonra da gezip eğlenin. Work and travel programından para biriktirerek dönmesenizde hayat devam edecek
- İşvereninizi mutlaka gitmeden en az 2 hafta önce arayın, kontrol edin, geleceğinizi söyleyin. Yola çıkmadan önce de arayıp, yolculuk bilgilerinizi verin.
- İşveren konaklama sağlamıyorsa, sorun etmeyin. Konaklamayı gidince kendiniz, görerek, beğenerek ayarlayın. Bu inanın hiç de zor değildir.
- Amerika’ya gider gitmez yerine getirmeniz gereken yasal zorunlulukları tamamlayın.
- Cesaretli ve girişken olun, tersliklere hazır olun ve paniklemek, ailenizi ayağa kaldırmak yerine çözüm üretmeye bakın. Sorunlarınızın çok büyük bir bölümünü yalnızca kendiniz halledebilirsiniz.
- WAT programına başvurular Eylül ayında başlıyor ve Nisan ayına kadar devam ediyor. Programa katılmak isteyen öğrencilerin erken başvuruda bulunmasının pek çok açıdan avantajlı olduğu görülüyor. Başvuruların başladığı ilk aylarda az sayıda başvuru olması sebebiyle daha fazla iş seçeneğine sahip olabilirsin. Ayrıca bu dönemlerde işverenlere de az sayıda özgeçmiş gönderildiği için işe kabul edilme şansın daha yüksek olacaktır. Böylelikle istediğin bölgede istediğin işe yerleşebilirsin. Bunun yanı sıra işe erken bir tarihte kabul edilmen hem yığılma olmadığı için vize işlemlerini daha hızlı ve kolay halletmeni sağlar hem de uçak biletlerini erken rezervasyon ile daha düşük fiyata alabilirsin.
- İşverenler genellikle konaklama konusunu üstlenirler; ancak bunun iş sözleşmesinde yer alması gerekiyor. Bu yüzden sözleşmeyi dikkatlice okumalı ve işverenle irtibat kurarak bu konuyu Amerika’ya gitmeden önce kesinleştirmelisin.
- Çalışma süresi 15 Mayıs ile 1 Ekim tarihleri arasında olabilir. Çalışmaya başlamadan 1 hafta önce Amerika’ya giriş yapabilir ve çalışma süresinin ardından, en fazla 30 Ekime kadar, 1 ay süreyle ülkede kalabilirsin.
- Türkiye’ye döndükten sonra döndüğünü Amerika Konsolosluğuna bildirmen gerekebilir.
- Gerekli şartları sağladığın sürece WAT programına tekrar başvurabilirsin.
- Türkiye’ye döndükten sonra Amerika’da ödediğin vergilerin bir kısmını gerekli formları işverenine postalayarak ya da online başvuruda bulunarak geri alabilirsin.
- WAT için başvurmadan önce danışman şirketinin güvenilirliğini araştırmalısın. Ayrıca temsilci, sponsor ve işveren ile yapılan sözleşmeleri dikkatlice okumalısın.
- Programa daha önce katılan öğrencilerden bilgi alman olumsuz bir durumla karşılaştığında hazırlıklı olmanı sağlayacaktır.
