Meyvelerin Elmas’ı Ceviz

Ceviz besin değeri yüksek olan meyvelerin başında gelmektedir. Son dönemde özellikle sağlıklı beslenme koçlarının sunumlarında, videolarında sık sık yer bulmaktadır. Bolca içerdiği  B ve  E vitaminlerinin yanı sıra zengin bir protein kaynağıdır. Bu sebepledir ki ceviz hemen hemen her birey tarafından tüketilmektedir. Peki biz ülke olarak bu tüketime karşılık nasıl bir üretim ve ithalatla cevap vermekteyiz?

 Dünya ceviz üretiminin yarısını tek başına Çin karşılamaktadır. Çin, 425 bin hektarda 1,7 milyon ceviz üretiyor. İkinci sırayı yüzde 13,2 üretim payı ve 450 bin ton üretimle İran, yüzde 12,5 pay ve 425 bin ton üretimle ABD izliyor. Türkiye, yüzde 5,7 üretim payıyla dördüncü, Meksika yüzde 3,2 payla beşinci sırada bulunuyor. Türkiye’de ceviz üretimi 2015 yılında 194 bin 572 tona ulaşmıştır.

Sıra    Ülke               Ton                      

1          Çin               1,782,573

2         İran                450,398

3        ABD                425,956

4       Türkiye            194,572

5       Meksika           110,794

Buna  rağmen cevizde üretim artışı tüketimi karşılamamaktadır. Cevizin anavatanlarından olmasına, üretimde dördüncü sırada bulunmasına rağmen Türkiye, ithalattan kurtulamıyor. Üretim hızla artan ceviz tüketimini karşılamıyor. Nitekim 2000 yılında 108 bin ton olan ceviz tüketimi, 2013 yılında 218 bin tona, kişi başına ceviz tüketimi de 1,6 kilogramdan 2,9 kilograma yükseldi.

Türkiye’nin il bazında Ceviz üretim haritası.

Toprak istekleri bakımından müşkülpesent olmayan, diğer meyve ağaçlarına göre toprak tuzluluğuna nispeten daha dayanıklı olan ceviz üretimi artırılırsa ceviz dış satımında, önemli pazarları elde edebiliriz. Üreticiler fedakar ceviz ağacına gösterdiği ilgi nedeniyle ceviz fidanlarının diğer meyve fidanlarına göre daha yüksek fiyat buluyor.
Ceviz bahçesi kurulacak arazisinin mutlaka toprak ve sulama suyu tahlillerini yaptırılmalıdır. Üreticiler çeşit seçerken periyodisite (bir yıl çok bir yıl az meyve verme özelliği) göstermeyen, ilkbahar geç donlarından zarar görmeyen, geç çiçeklenen, soğuklama isteği bakımından yöreye uygun, kalitesi ve verimi yüksek çeşitler tercih edilmelidir.  Üreticiler bahçe tesisine karar verirken mutlaka uzman kişi ve kuruluşların bilgisine başvurmalı, fidanı güvenilir kuruluşlardan almalı, alacakları fidan adına doğru ve sağlıklı olmalıdır.

Ceviz kabuklu ve kabuksuz olarak ithal edilmektedir. 2012 yılında dünyadaki toplam kabuklu ceviz ithalatı 769 milyon 774 bin dolar iken kabuksuz ceviz ithalatı 1 milyar 403 milyon 546 bin dolardır. Dünya ceviz dış ticaretinde yıllık 53.000 ton ceviz ihracatı yapan ABD, sektörde lider ülke konumundadır. ABD ceviz dış ticaretinde kabuklu ceviz ağırlık kazanırken Fransa iç ceviz ticaretinde daha güçlü ülke konumundadır. 19.000 ton ceviz ihracatı yapan Fransa, Bulgaristan’ın AB’ye girmesiyle Bulgaristan ve Romanya’dan yeni ceviz bahçeleri kurmaya başlamıştır. ABD ceviz üretimi kabuklu ceviz ihracatına yönelik iken Fransa iç cevize odaklanmıştır. Fransa iç ceviz ihracatında dış cevizi en yüksek değerde satan ülkedir.Türkiye’nin dünya ceviz dış satımında etkin yer alamamasının en önemli nedeni mevcut üretimin iç tüketimi karşılayamamasıdır.

 Döviz kazanmanın gittikçe zorlaştığı dünyada, üretimi ülke içinde yapılacak bir ürüne bu kadar döviz ödenmemesi gerekir. Son dönemde yapılan yatırımlarla ülkemizinde bu piyasada söz sahibi konuma geleceğini umut ediyorum. Nazım’ın şiir satırlarına taşıdığı cevizin (“Ben bir ceviz ağacıyım Gülhane Parkı’nda”) o satırlardan çıkıp, ekonomiye yön veren meyvelerden olma vakti gelmedi mi sizce de.