Endüstri 4.0’a Ayak Uydurabilecek Miyiz?

Endüstri 4.0 ‘ı anlatmadan önce geçmişten bahsedip sizleri endüstri tarihinde kısa bir yolculuğa çıkarmak istiyorum. Geçmişi özet geçmek istememin nedeni geçmişi iyi anlayıp, analiz edelim ki geleceğe daha güvenle ve emin bakabilelim.

İlk sanayi devrimi (1.0) Buhar makineleri sayesinde ilk endüstriyel gelişim başlamıştır. Buhar makinesi, buhar sıcaklığı ve yoğunluğu ile sağlanan basıncın mekanik enerjiye dönüştürülmesidir. Buhar makinesinin ne zaman icat edildiğine bakacak olursak ilk buhar makinesi MS.50 yıllarında Mısır’da Heron tarafından düşünülmüştür ancak 1698 yılında, Thomas Savery isimli bir İngiliz mühendis, maden ocaklarında olan suyu dışarıya pompalamak için ilk buhar makinesini yapmıştır.

İkinci sanayi devrimi (2.0) ile elektrik gücünün yardımıyla seri üretim tanıtılmıştır. Bu devirde 1840 tarihinde telgraf ve 1880’de telefon icatları ve ayrıyeten 1920’de Taylorizm yani Bilimsel Yönetim gelmiştir.

Üçüncü sanayi devriminde (3.0) ise dijital devrim, elektroniklerin kullanımı ve Bilgi Teknolojileri’nin gelişmesiyle üretim daha da otomatikleştirildi.1975 yılında İlk mikro bilgisayar (Altair 8800) Ed Roberts öncülüğünde MITS (Mikro Instrumentation and Telemetry Systems, 1968) tarafından üretildi. Ardından 1976 senesinde Steve Jobs ve Stephan Wozniak tarafından Apple Computer kuruldu. 1977 yılında Apple II Mikro bilgisayar inşa edildi. Sonra da Bill Gates, MS-DOS işletim sistemini üretti. Unutmadan küçük bir bilgi daha vermek istiyorum Bill Gates ve Paul Allen Altair 8800 için BASIC (Programlama dili) yorumlayıcısını yazdıkları dönemde kısa bir süre için MITS’de çalıştılar. Daha sonra bu ikili 1975’de Microsoft’u kurdular.

Bu bahsettiğim 3 Endüstri akımlarını elimden geldiğince özet geçmeye çalıştım. Şimdi gelelim asıl konumuza Endüstri 4.0…
 

Belirli bir ekonomik değere sahip canlı-cansız her nesnenin, internete aracılıyla diğer objelerle iletişim ve etkileşim haline geçip böylelikle akıllanacağı “Nesnelerin İnterneti” devrimi hızla gelişiyor. Bu gelişim bir çok alanda etkisini gösterecektir.  Sadece mobil platformlar değil özellikle endüstriyel alanlar da bu devrimden etkileniyor ve bu yenilik hayatımızı daha verimli, güvenli ve en önemlisi bir çok insan için kolay bir şekilde sürdürebilmemizi sağlayacak. Endüstri 4.0’ın gelmesiyle çok büyük köklü değişikliklere gidilebileceğini düşünüyorum, çünkü gelecek artık insan gücüyle olmayacak, her şey yazılım ve gerçek hayatı sanallaştırma üzerine gidilecek kanaatindeyim. Ama gerçek şudur ki  4.0’ın bize en büyük artısı, artık toplumumuzun daha bilgili olmasının gerekliliğidir.

Endüstri 4.0’ın Yapısına Bakacak olursak

Endüstri 4.0  teknoloji  ve değer zinciri organizasyonları kavramlarının kolektif bir bütünüdür. Siber-Fiziksel sistemler,nesnelerin ve hizmetlerin internetine dayalı olup bu 3 yapıdan oluşmaktadır.

• Nesnelerin İnterneti
• Hizmetlerin İnterneti
• Siber-Fiziksel Sistemler

Endüstri 4.0

• Siber Fiziksel sistemlerinn yeteneği ile (örn. İş parçası taşıyıcıları, montaj istasyonları,..) nesnelerin interneti ve hizmetlerin interneti üzerinden insanların ve akıllı fabrikaların birbiriyle etkileşim kurmasını içerir.
• Siber-Fiziksel sistemlerin akıllı fabrikalar içinde kendi kararlarını kendi verme yeteneğidir.
• Verileri toplama ve analiz etme yeteneğidir.Böylelikle yapıya hızlılık kazandırır.
• Akıllı fabrikaların sanal bir kopyasıdır. Sistem, sensör verilerinin sanal tesis ve simülasyon modelleri ile bağlanmasıyla oluşur.
• Bireysel modüllerin değişen gereklilikleri için akıllı fabrikalara esnek adaptasyon sistemi sağlar.
• Ve son olarak hizmetlerin interneti üzerinden siber-fiziksel sistemler, insanlar ve akıllı fabrika servisleri sunulmaktadır.

Genel olarak Endüstri 4.0 sistemindeki üretim, makinelerin hizmet sundukları ve ürünlerle gerçek zamanlı olarak bilgi paylaştıkları bir sisteme benzetilmektedir. Örnek vermek gerekirse DFKI (Alman Yapay Zeka Araştırma Merkezi), ürünler ile imalat makinelerinin birbirleriyle nasıl haberleşeceklerini göstermek için sabun şişelerinden faydalanmaktadır. Boş sabun şişelerinin üzerinde radyo frekansıyla tanımlama (RFID) etiketleri vardır ve bu etiketler aracılığı ile makinelerin şişelerin rengini tanıması sağlanmaktadır. Bu şekilde bir siber-fiziksel sistem olarak ortaya çıkmaktadır. Buradan da anlaşılacağı üzere Almanya’nın bu konuda gerçekten ilerlemek ve öncü olmak istediğini görebiliyoruz. O zaman ne yapmalıyız? Daha güçlü ve daha güzel bir geleceğe sahip olmak için daha çok çalışacağız. Daha çok çalışmaktan da önemlisi farklılığı yakalamamız gerekli. Biz ne kadar yenilikçi , kendimizden emin ve risk alacak kadar güçlü olursak o kadar ilerleme kaydedeceğimize inanıyorum. Şimdi gelelim bu Endüstri 4.0’ın bize artısı ne olacak? Gelin hep beraber bakalım.

Endüstri 4.0’ın Artıları

• Öncelikle Daha yüksek verimliliğin sağlanması
• Maliyetin azaltılması
• Sistemin çevre dostu ve kaynak tasarrufu davranışıyla sürdürebilirliği
• Yeni hizmet ve iş modellerinin geliştirilmesi
• Sistemin izlenmesinin ve arıza teşhisinin kolaylaştırılması

Örneğin anakart üreten bir fabrika düşünelim. Anakart’ın üzerine de RFID çip yerleştirelim. Bu çip üzerinden tüm üretim bandı aşamalarında, sonrasında paket içerisinde, sevkiyat anında, kısaca müşterinin eline ulaşana kadar geçen bütün bu süreçte izlenebilecek ve bir sorun olduğu zaman gerek aksaklık durumunda gerek cihazın içinde olan teknik arıza durumunda, çip real-time olarak fabrikaya geri bildirim gönderecek ve problemin çözülmesi sağlanacak. Bunun anlamı da üretim aşamasında karşımıza çıkabilecek aksamalara karşı veya tedarik zinciri bazlı problemlere karşı bizlere hızlı çözümler sunabilecektir.

Ve bir kaç konuya da değinmek istiyorum: Gençlerimiz için artık üniversite bitirmek yeterli olmayacaktır. Kendilerini sürekli geliştirmeli gerekmektedir. Burada öğrencilerle beraber üniversitelerimize de iş düşmektedir. Üniversitelerimiz öğrencilerimizin gelişmelerine katkı sağlamak için onları  teşvik etmeli, onları gelecek hakkında eğitmeli, tecrübeli insanlarla bağlantı kurarak öğrencilerle buluşturmalı ve biz nasıl daha da iyi olabiliriz ne yapmamız gerekir, vb. gibi eğitimler yapmalıdır.Tecrübeli insanların vereceği bilgiler öğrencilerin hayatlarında yapacağı yanlışları azaltmalarını  ve zamanı verimli kullanmalarını sağlayacaktır. Bunun en önemli tarafı ise artık toplumumuzda nitelikli ve bilinçli kesimin  artacağıdır. Peki Endüstri 4.0 ı ıskalamamak için ne yapmamız gerekir? Öncelikle büyüklerimizin gençleri iyi yönlendirmesi, teşvik etmesi, onlara destek olması, büyük kararlar verme şansı verip eğer hatalı karar verirse de peşini bırakmayıp o kişiyi yetiştirmesi gerekir.

Yazımda elimden geldiğince özet bir geçmiş, ve gelecek hakkında, dijitalleşme ve insan ilişkileri hakkında sizleri  bilgilendirmeye çalıştım. Umarım az da olsa sizlere bir katkım olmuştur..

Sevgilerimle..