Lenacapavir, AIDS virüsüne karşı güçlü bir önleyici tedavi olarak umut verici sonuçlar gösterdi. Haziran ayında yapılan bir denemede, 2,100’den fazla genç kadın katılımcının hiçbiri HIV’e yakalanmadı. Bu, mevcut HIV önleyici tedaviler olan Truvada ve Descovy’den çok daha başarılı bir sonuç. Truvada kullanıldığında 1,000’den fazla kadından 16’sı, Descovy kullanıldığında ise 2,100’den fazla kadından 39’u HIV’e yakalanmıştı. Lenacapavir, HIV virüsünün çoğalmasını engelleyerek çalışır ve PrEP (pre-exposure prophylaxis) stratejisiyle virüsün vücutta tutunmasını zorlaştırır.
AIDS salgını 1981 yılında başladığından beri 40 milyondan fazla kişinin ölümüne neden oldu. 2022’de AIDS, 630,000 kişinin ölümüne ve 1.3 milyon yeni enfeksiyona yol açtı. 2016 yılında Birleşmiş Milletler, 2030 yılına kadar AIDS’i bir halk sağlığı tehdidi olarak ortadan kaldırmayı taahhüt etti, ancak bu zamana kadar bir aşı geliştirilmedi.
Harvard T.H. Chan Okulu’ndan Roger Shapiro, lenacapavir’in sonuçlarının çok umut verici olduğunu belirtti. Bu deneme, daha önce yapılmış büyük HIV önleme denemeleri arasında sıfır HIV transmisyonu gösteren ilk çalışma olarak öne çıkmaktadır. Lenacapavir, yılda sadece iki kez uygulanabilen bir tedavi sunarak, mevcut PrEP tedavilerinin günlük ilaç kullanımına kıyasla kullanıcı deneyimini büyük ölçüde kolaylaştırır. PURPOSE 2 adlı bir eşzamanlı deneme, cisgender(normal) erkekler, transgender bireyler ve diğer cinsiyet kimlikleriyle olan kişileri içerecek ve 2024 sonu veya 2025 başında sonuçları açıklanacaktır.
Bu sonuçlar, HIV’in kontrol altına alınmasında önemli bir dönüm noktası olabilir, ancak gerçek dünya uygulamaları ve maliyetler göz önünde bulundurulmalıdır. Lenacapavir’in etkili bir şekilde uygulanabilmesi için düşük maliyetli ve erişilebilir olması gerekmektedir. Özellikle düşük gelirli bölgelerde, ilacın seri üretimi ve geniş çapta erişim sağlanması kritik öneme sahiptir. HIV testi ve tedaviye erişimin artırılması ve basit, topluluk temelli uygulama stratejileri geliştirilmelidir.
Lenacapavir’in altı ayda bir enjeksiyon modelinin avantajları arasında, günlük ilaç kullanımının ortadan kaldırılması ve stigma azaltılması yer almaktadır. HIV’i tamamen ortadan kaldırmak zor olabilir, ancak etkili tedavi ve önleme stratejileri ile yeni enfeksiyonları önemli ölçüde azaltmak mümkündür. Şu anki hedef, HIV enfeksiyonlarını çok düşük seviyelere çekmek ve bunun yanı sıra gelecekte tam bir aşı geliştirerek HIV’in tamamen ortadan kaldırılmasıdır. Bu hedefe ulaşmak için, HIV ile mücadelede mevcut yeni ilaçları etkili bir şekilde kullanmak ve tedavi yöntemlerini dünya genelinde erişilebilir hale getirmek büyük önem taşır.
