Kayıp yıllar 2015-2016: Dünya mal ticareti
2015’te dünya dış ticaretinin 16,5 trilyon dolar olarak gerçekleşmesi bekleniyor. Yani ticaret 2010’dan beri tüm yükselişini geri alıyor.
Tabii bu ABD doları bazında bir saptama. Dış ticaret artık 2000’lerde olduğu gibi çift haneli rakamlarla büyümüyor.
2015 sadece Türkiye için değil dünya geneli için ticaretin azaldığı bir yıl oldu. Bunun 2 ana nedeni ABD dolarındaki yükseliş ve emtia fiyatlarındaki gerileme. Buna ek olarak gerileyen emtia fiyatları birçok ülkedeki talebi de baskı altına aldı. Çin’deki yavaşlama da etkenlerden biri.
Aşağıdaki tablo ilginizi çekebilir. Dikkat edilince görüleceği üzere gerileme sadece değer bazında; miktar bazında artış var.
Hammadde fiyatları 2016’da da düşebilir
2015’te fiyatı gerileyen tek şey petrol değildi. Enerji, metal ve gıda genelinde bir düşüş oldu. 2016’da dolar güçlü, emtia fiyatları düşük kalmaya devam edecek gibi görünüyor. Fakat bu 2015’teki sert düşüşün aynı hızla devam edeceği anlamına gelmiyor. Ucuzlayan emtianın, gelişmekte olan ülkeler için sorun olmaya devam edeceği beklentisindeyiz.
Son 1 yılda emtia fiyatlarındaki düşüş:
- Doğalgaz: -%45
- Kömür: -%17
- Alüminyum: -%57
- Altın: -%13
- Kahve: -%28
FED’in Aralık ayındaki toplantısı sonucunda faiz artışının kademeli olarak artırılacağı yönündeki ifadeleri, emtia fiyatları üzerinde baskı oluşturmaya devam edecek. Ayrıca, Çin başta olmak üzere gelişmekte olan ülkelerin büyümelerindeki yavaşlama da bu baskıyı tıpkı 2015’teki gibi sürdürmeye devam edecek.
Emtia fiyatlarındaki düşük seyir başta Rusya, Brezilya, Venezuela, Cezayir, Nijerya ve Sahraaltı Afrika ülkeleri olmak üzere ekonomileri hammadde ihracatına dayanan ülkelerin büyümeleri üzerinde ciddi ölçüde baskı oluşturmaya devam edecek.
2015 doların yılı oldu
2015, doların hem gelişmiş hem gelişmekte olan ülke paralarına karşı yükseldiği bir yıl oldu. Dolar endeksi 2015 başından beri yüzde 9 yükseldi. FED’in faiz artırım sürecine girmesi ile birlikte dolar tüm dünyada değer kazanırken, bu durumdan en çok etkilenen, gelişmekte olan ülkelerin para birimleri oldu. Emtia fiyatlarının gerilemesi ve bazı siyasi sıkıntıların ortaya çıkması neticesinde, kırılganlık düzeyi ciddi anlamda artan Brezilya’nın para birimi real 2015 yılında dolara karşı en sert düşüşü yaşayan para birimi olurken, Türk lirası da Güney Afrika randı, Malezya ringgiti ile birlikte değer kaybında reali takip etti.
Kaynak: KPMG Bakış
