Dünyanın En Cool Adamı Elon Musk 2 – Tesla ve SpaceX Fabrika Ziyaretleri

Her iki üretim merkezi de aydınlık, temiz, parlak, beyaza boyalı, ve her ikisinin de tavanları oldukça yüksek. Her iki üretim merkezi de bir fabrikadan çok bir laboratuvarı andırıyor. Her iki mekanda da, beyaz yaka işlerini yapan mühendislerle, mavi yaka işlerini yapan teknisyenler özenli bir şekilde aynı çalışma alanlarında çalışacak şekilde yerleştirilmişler. Böylelikle daha yakın çalışıp, birbirlerine hızlı geri dönüm verebiliyorlar. Musk, makineleri dizayn edenlerin, makineler üretilirken onların etrafında olmalarının çok önemli olduğuna inanıyor.

Geleneksel bir fabrika ortamı, bilgisayar başındaki bir mühendis için, geleneksel ofis ortamı da bir teknisyen için ideal çalışma ortamı olmadığından, temiz, fütüristik bir laboratuvar her iki kesime de kendini rahat hissettiriyor. Her iki alanda da etrafı duvarlarla çevrili bir ofis neredeyse yok — tüm çalışanlar ortalıkta, herkesin görebileceği bir şekilde çalışıyor.

Tesla üretim merkezine gittiğimde beni ilk etkileyen şey binanın boyutu oldu. Üzerine biraz araştırdığımda, kapladığı alan bakımından dünyanın en büyük ikinci binası olduğunu görmem beni şaşırtmadı.

Fabrika, 2010 yılında Tesla’ya satılmadan önce GM ve Toyota’nın ortak mülkiyetindeydi. Güne, araba yapan kırmızı, şapşal robotlardan oluşan bir denizi andıran fabrikayı turlayarak başladık.

Ve diğer muhteşem şeyler; içinde sadece araç pilleri üretilen uçsuz bucaksız bir bölüm, veya içerisinde kesilip, preslenip, Tesla’lara dönüşen 9 tonluk alüminyum saç rulolarını barındıran bir diğer bölüm.

Veya 50 milyon dolar değerinde, 4500 tonluk kuvvet (üzerinize 2500 araba istiflendiğinde maruz kalacağınız baskıya eşit) uygulayabilen bu devasa pres.

Tesla fabrikası, üretim kapasitesini yıllık 30.000 araçtan yıllık 50.000 araca, bir başka ifadeyle haftalık 1.000 araca çıkarıyor. Görünüşe göre arabalar genel olarak inanılmaz hızlı bir şekilde üretiliyor. Toyota bu fabrikada faaliyet gösterirken günlük 1000 araç ürettiğini öğrendiğimde aklım başımdan gidiyordu.

Tesla dizayn stüdyosunu da ziyaret etme şansım oldu (resim çekmeme izin verilmedi). Bir tarafta tasarımcılar, bilgisayar ekranlarında yeni araçların dizaynını yaparlarken, diğer tarafta araçların gerçek boyutlu, balmumundan yapılmış modelleri duruyordu. Yakında piyasaya çıkacak olan Model 3’ün gerçek boyutlu bir modelinin etrafında uzmanlar, ellerindeki küçük bıçaklar ve aletlerle milimetreden bile daha hassas traşlamalar yapıp, ışığın kavislerden nasıl yansıdığını inceliyorlardı. Ayrıca ayakkabı boyutunda 3D modelleri “yazdıran“ bir üç boyutlu yazıcı da vardı. Böylelikle tasarımcı, dizaynına anında dokunabiliyor, farklı açılardan nasıl göründüğüne bakabiliyordu. 10 numara!

Ertesi gün SpaceX günüydü, ve ilk günden daha bile güzel olabilirdi. Fakat üretim merkezi devlete göre “silah teknolojisi“ sayılan gelişmiş roket teknolojisi barındırıyordu, ve görünüşe göre ne idüğü belirsiz blogger’ların, silah teknolojisinin fotoğraflarını çekmesine izin verilmiyordu.

Her neyse. Turlardan sonra, her iki şirketten de üst düzey mühendis ve tasarımcılarla oturup konuşma fırsatım oldu. Onlar bana alanlarındaki önde gelen uzmanlardan biri olduklarını söylüyorlardı, ben onlara az evvel binanın ne kadar kocaman olduğunu ve tüm insanları içine alabileceğini söylüyordum, ve böylelikle sohbetimize başlıyorduk. Onlara genelde işleri, şirket ve sektör hakkında ne düşündükleri, Elon’la ilişkileri ve onunla çalışmanın nasıl bir şey olduğuyla alakalı sorular sordum. İstisnasız bir şekilde, hepsi sıcak kanlı, arkadaş canlısı, akıl almaz bir şekilde zeki olmalarına rağmen bunu gözünüze sokmayan insanlardı. Musk bana “no asshole“ (ÇN: “G*tler giremez“?) işe alım politikasından bahsetmişti, ve bu sohbetlerde bunu uygulamalı bir şekilde görebiliyordum.

Musk bir patron olarak nasıldı?

İlk önce internet ne diyor, ona bakalım. Quora’da açılmış bir başlık şu soruyu soruyor: “Elon Musk için çalışmak nasıl bir şey?”

İlk cevap SpaceX’de uzun yıllar çalışmış ve daha sonra ayrılmış birinden. 3. denemenin başarısızlığa ulaştığı günü, hem şirket, hem de projede yıllarca çalışmış herkes için mahvedici bir gün olarak tarif ediyor.

Elon’un görev kontrol merkezinden çıkıp, tüm çalışanlara coşkulu bir konuşma yaptığı anı tasvir ediyor. Elon’un “sonsuz bilgeliğine“ atıf yaparak şöyle diyor: “O konuşmadan sonra, sanırım her birimiz onu elimizde güneş kremiyle cehennemin kapılarına kadar takip edebilirdik. Hayatım boyunca tanıklık ettiğim en etkileyici liderlik örneğiydi. ”

Bu cevabın hemen altındaki bir başka cevapta, anonim bir SpaceX mühendisi, Elon için çalışmayı şöyle betimliyor:

“Birinin Elon’la olan bir toplantıdan çıktığını her zaman anlayabilirsiniz; yenilgiye uğramışlardır. Yapacağınız hiç bir şey, yeteri kadar iyi değildir, o yüzden, 80 saat çalıştığınız -ve görünüşe göre yetersiz olan — haftaları çekilebilir hale getirebilecek övgülere değil, kendi katacağınız değere odaklanmalısınız. ”

Musk hakkında internette yazılanları ve Vance’in kitabını okudukça, bu iki Quora yorumunun Musk hakkındaki her iki fikir kampını da temsil ettiğini fark ettim. Musk için çalışmak, büyük bir hayranlık ve — çoğu zaman hüzünlü bir tonla — büyük bir hiddeti bir araya getiriyor, ve daha da ilginç bir şekilde, çoğu zaman bu ikisinin aynı kişi tarafından dile getirildiğini görüyorsunuz. Örneğin, Quora’daki ilk yorumun devamında şu ifadeler yer alıyor: “ Onunla çalışmak kesinlikle huzur veren bir tecrübe değil. Kendisinden hiç bir zaman tatmin olmuyor, dolayısıyla etrafındaki hiç kimse de onu tatmin edemiyor… Sıkıntı şu; o bir makine, biz ise değiliz.” Nispeten daha öfkeli ikinci yorumcu ise Elon’un davranışlarını, gerçekleştirmeye çalıştığı şeylerin devasa boyutuna atıf yaparak “anlaşılabilir” buluyor ve ekliyor, “çalıştığım şirket mükemmel bir şirket ve işimi gerçekten seviyorum.”

Mühendis ve tasarımcılarla yaptığım sohbetlerde de aynı hikaye karşıma çıktı. Birisi: “Elon her zaman bilmek ister: ‘Neden daha hızlı ilerlemiyoruz?’. Her zaman daha iyisini, daha büyüğünü, daha hızlısını ister.” Aynı kişi, bir kaç dakika sonra Musk’ın henüz işten çıkarılan birinin çıkış şartları için ne kadar adil ve düşünceli davrandığını vurguluyordu.

Aynı kişi, bana “bir çok uykusuz gece” geçirdiğini söyledikten sonra, aynı cümle içerisinde şirkette ne kadar mutlu olduğunu ve hiç bir zaman ayrılmak istemediğini de söyledi.

Üst düzey bir yönetici, Musk’la iletişim kurmayı şöyle tarif ediyor: “Onunla yaptığınız her konuşma risklidir çünkü Elon’un fikirleri oldukça sabittir, beklediğinizden daha derine gidebilir ve daha hazırlıklıdır. Herhangi bir konuda, sahip olduğunuz bilgi birikiminden daha fazla bilgiye sahiptir. Kısacası onunla olan herhangi bir etkileşim, yükseğe gerilmiş bir ip üzerinde yürümeye benzer, özellikle (yutkunuyor) teknik bir anlaşmazlığa düştüğünüzde.” Daha önce büyük bir teknoloji şirketinde çalışan aynı yönetici, Musk’ı “şimdiye kadar çalıştıklarım arasında işini en iyi bilen milyarder” olarak tanımlıyor.

Hikayenin her iki tarafının nasıl birlikte işlediğini anlamaya başlamıştım. Bariz bir cehennem gibi gözüken bir tempoyu devam ettirmek adına ortaya konan hınç dolu bir irade ve kültvari bir yaltaklanma, saygıda birleşiyordu. Musk için çalışan insanlar, yönetim tarzıyla alakalı düşündüklerinden bağımsız olarak, onun zekasına, çalışma etiğine, cesaretine, kendine biçtiği, geriye kalan tüm çabaları ve inisiyatifleri önemsiz ve eften püften gösteren misyonların ağırlığına saygı duyuyorlardı.

Bunun yanı sıra, konuştuğum bir çok insan Musk’ın dürüstlüğüne duydukları saygıyı da dile getirdiler. Bu dürüstlüğü temelinde yatan şey onun tutarlılığı. On yıllardır, verdiği tüm röportajlarda aynı şeyleri söylüyor. Çoğu zaman aynı cümlelerle. Durum ne olursa olsun, neyi düşünüyorsa onu söylüyor. Musk’a yakın bir çalışan, bir kaç defa bir basın toplantısı veya bir iş toplantısından sonra ona gerçekten ne düşündüğünü sorduğunu söyledi. Musk’ın cevabı her zaman sıkıcı olmuştu: “Ne düşünüyorsam tamamen aynısını söyledim.”

Konuştuğum bazı insanlar Musk’ın doğrulukla olan takıntısına atıf yaptılar. Eğer söylenenlerin doğru olduğuna inanıyorsa, negatif eleştirilerle alakalı herhangi bir sıkıntısı olmuyor, hatta bunu memnuniyetle karşılıyor. Fakat basın kendisi veya şirketleriyle alakalı doğru olmayan bir haber yaptığında, kendini müdahale edip onları doğrulamaktan alıkoyamıyor. Genellikle akıl vermeyi amaçlayan, “araştırmalara göre”, “bilim adamlarının karşı çıktığı .. ” gibi muğlak ifadelerden nefret ediyor. Diğer otomotiv şirketlerinin tahayyül bile edemeyeceği bir şekilde, Tesla’nın reklamını yapmayı reddediyor, çünkü reklamların manipülatif ve aldatıcı olduğunu düşünüyor.

Musk’ın çalışanlarına yönelik zalimce isteklerinde dahi dürüstlüğünü açıkça görebiliyorsunuz. Musk bir tiran olabilir, fakat kesinlikle bir ikiyüzlü değil. Haftada 80 saat çalışmaya zorlanan çalışanlar, CEO’nun 100 saat çalıştığını görünce şikayet etme eğilimleri azalıyor.

CEO demişken, gidip kendisiyle bir hamburger yiyelim.