Günümüzde işletmelerin varlığını
sürdürebilmesi ve işletmenin çevresindeki değişimlere ayak uydurabilmesi için
işletmeler örgütsel değişim kapasitelerini geliştirmelidir. Bu değişim sürecini
ise alışılmış geleneksel liderler değil dönüşümcü liderler
gerçekleştireceklerdir. Ben de bu yazımda dönüşümcü liderliğin ne olduğundan
bahsedeceğim. İlk başta liderliğin
tanımından sonra dönüşümcü liderliğin ne olduğundan ve son olarak da dönüşümcü
lider davranışlarından bahsedip yazımı bitireceğim.
Birçok kez birçok kaynaktan
farklı farklı liderlik tanımları okumuşuzdur. Tanımlamalar birbirinden farklı
da olsa genel itibariyle aynı anlama gelmektedir. Kimileri tarafından “diğer
insanların yapmak istemediklerini şeyleri bile isteyerek ve severek yapmalarını
sağlayan kişi” olarak kimileri tarafından “bir bireyin etrafındaki kişileri
etkileme, motive etme, üyesi oldukları grubun başarısına katkıda bulunmalarını
sağlamaya yeteneği” olarak tanımlanır. Bu tanımlardan hareketler liderlik; belirli şartlar altında belirli bireysel veya
grup amaçlarını yerine getirmek üzere bir kimsenin başkalarının faaliyetlerini
etkilemesi ve yönlendirmesi süreci olarak tanımlayabiliriz.
Dönüşümcü lider ise; takipçilerin
tutumlarını, değerlerini ve ihtiyaçlarını örgütsel değerler doğrultusunda
değiştiren; bu değerleri takipçilerine kişisel değerleri gibi benimseten ve
örgüt amaçları doğrultusunda aksiyon aldıran ve takipçilerine süreci benimsettikten
sonra onlardan beklenilenin üstünden performans alabilendir. Dönüşümcü
liderliğin davranışları ise ortak vizyon oluşturma, uygun rol modeli sunma,
grup hedeflerinin benimsenmesinin teşvik etme, yüksek performans beklentileri,
bireysel destek ve zihinsel teşviktir. Şimdi ise dönüşümcü liderliğin
davranışlarının her birini tek tek değerlendirelim.
1)Ortak Vizyon Oluşturma
Dönüşümcü Liderler bir işe başladıkları zaman o işin sonunda varmak istedikleri noktayı ortaya koyarak vizyonunu belirlerler. Kendisinin ortaya koyduğu ve inandığı bu vizyonu ise takipçilerine açık ve net bir şekilde ifade ederler. Daha sonra Dönüşümcü liderler gelecek için ortaya koydukları vizyonu takipçilerinin içselleştirmesini sağlayarak başlangıçtaki vizyonu örgütün ortak vizyonu haline getirir. Böylelikle dönüşümcü lider gelecek ile ilgile ortaya koyduğu uzun vadeli, heyecan uyandırıcı vizyon ile çalışanları yüreklendirip harekete geçirmektedirler.
2)Uygun Rol Modeli Sunma
Dönüşümcü liderin en önemli
özelliklerinden bir tanesi ekibindeki çalışanlara rol model olabilmektir. Dönüşümcü lider; davranışları, kişisel
özellikleri benimsediği değerleri ve örgütün hedeflerine uygun davranış göstermesi
gibi durumlar ile çalışanlarına rol model olabilmelidir. Kendi ekibine rol model
olabilen dönüşümcü liderler; ekipleri ile uyum içerisinde hareket etmelerinin
yanı sıra çalışanları örgütün vizyonu doğrultusunda ekstra çaba göstermesini ve
çalışanlar tarafından sürecin ortak bir süreç olarak benimsenmesini
sağlayacaktır. Böylelikle işletme içerisinde dönüşüm tüm ekip tarafında
gerçekleştirilecektir.
3)Grup Hedeflerinin
Benimsenmesini Teşvik Etme
Bir ekip olmak tek bir beden olup bir hedefe doğru hep beraber yürümek demektir. Eğer bir ekip tek bir beden olmayı başaramazsa öncelikle o ekip dağılır daha sonra ise hedeflenen vizyon ortadan kalkar ve hiçbir anlamı kalmaz. Bundan dolayı dönüşümcü lider ekibi arasındaki işbirliği arttırmak ve onların kişisel hedeflerini ve arzularından vazgeçme pahasına da olsa ortak bir hedef doğrultusunda çalışmalarını sağlamalıdır. Aynı zamanda dönüştürücü lider ekibinin bir bütün olabilmesi için onları işbirliğine özendirmeli ve ekip ruhunu canlandırmalıdır.
4)Yüksek Performans Beklentileri
Performans Değerlendirme Nedir? Başlıklı yazımda geniş bir şekilde ele aldığım bu konu dönüştürücü liderler tarafından çok dikkatli takip edilen bir süreçtir. Dönüşümcü bir lider öncelikle ekibini çok iyi tanır ve ekibindeki her kişinin tüm yetenek ve kabiliyetlerine hakimdir. Ve böylelikle ekibindeki çalışanların neler yapabileceğini ve ne düzeyde performans göstereceğini en iyi bilen kişidir. Bundan dolayı dönüşümcü bir lider çalışanlarından mükemmellik, kalite ve yüksek performans bekler. Çalışanların yüksek performans gösterebilmesi içinde dönüşümcü lider onlara güvendiğini hissettirerek başarılı bir motivasyonla onları yönlendirir. Bu sayede dönüşümcü lider ekibindeki her bir çalışandan maksimum verim alır.
5)Bireysel Destek
Gerçek şu ki yeryüzünde hiçbir
birey yok sayılmak istemez. Veya kendisinin önemli görülmesi ve fikirlerinin
dinlenmesini ister. Ve bu kişisel motivasyonunu kaybederse başta kendi daha
sonra ekibe zarar vermeye başlar ve işletmenin vizyonunu kötü etkiler. Bundan
dolayı dönüştürücü bir lider ekibinde bulunan tüm çalışanlarının her birine
destek olup ekip ile özdeşleşmesini kolaylaştırmalıdır. Bunu da ilk başta
ekibindeki her kişiye saygı gösterip, onların kişisel gelişimlerini,
duygularını ve ihtiyaçlarının dikkate alarak yapabilir. Dönüştürücü bir lider
özellikle de çalışanlarının bireysel sorunları ile ilgilenip onlara önemli
olduklarını hissettirmelidirler. Böylelikle her bir ekip üyesi kendisini bu
dönüşüm içerisinde bir sahibi görerek işletmenin vizyonuna ulaşabilmesi için
büyük bir özveri ile çalışır.
6)Zihinsel Teşvik
Hepinizin bildiği Fareler Ve
İnsanlar romanının yazarı John Steinbeck
“Dünyada en değer verilmesi gereken şey, insanın özgür ve keşfeden zihnidir”
der. Bu sözden hareketle dönüştürücü bir liderin de en değer vermesi gerektiği
şey ekibindeki kişilerin zihinleridir. Dönüştürücü lider ekibinde bulunan her
bir çalışanının zihnindeki özgürlüğü sağlayıp çalışanların hem işlerini hem de
kendi performanslarını arttırmak için yaratıcı yollar bulmalarını sağlamalıdır.
Aynı zamanda dönüştürücü lider ekibindeki her bir kişinin yeni düşüncelerine
açık olup onları değerlendirmelidir. Ve hatta dönüştürücü lider kendisi
çalışanlarını daha önce hiç sorgulamadıkları fikirler üzerinde yeniden
düşünmeye sevk etmelidir. Böylelikle problemlere farklı çözüm yolları
üretilerek en doğru sonuca ulaşılabilme ihtimali artmaktadır.
Bu yazımızda
genel hatlarıyla dönüştürücü liderin ne olduğunu ve dönüştürücü liderde
bulunması gereken özellikleri anlattım. Umarım sizler için keyifli bir yazı
olmuştur. Bir sonraki yazımda görüşmek üzere.
