Dünyada altın talebini başlıklar halinde kabaca şöyle özetleyebiliriz.
- Mücevher yapımı
- Endüstri için hammadde
- Spekülatif yatırım aracı
Özellikle 2008 finansal krizinden sonra merkez bankalarının güvenilirliklerinin zedelenmesi hatta daha iddialı bir ifade ile “para” ya olan güvenin azalması ile birlikte altının bir yatırım aracı olarak görülmesi, kaldıraçlı piyasaların aranılan enstrümanı haline gelmesi mümkün olmuştur. Öyle ki altının değeri 2008’den sonra ONS/$ olarak 600’den 1800’lere kadar çılgın bir yükseliş kaydetmiştir.
Mücevher Talebi
Dünyada şimdiye kadar çıkartılmış altının yarısının (84 bin ton civarı) mücevher olarak değerlendirildiği düşünülmektedir. Genel olarak başta Hindistan ve özellikle Ortadoğu ülkelerince mücevher için altın kullanımı ve dolayısıyla altın talebi yüksektir. Son yıllarda bu ülkelerin arasına Çin de katılmıştır. 2012 yılında Hindistan yıllık 600 ton, Çin 500 ton, İtalya 78, Türkiye 75 ton ile mücevher için başlıca altın talebinde bulunan ülkelerdir.
Yatırım Amaçlı Talep
Altının yatırım amaçlı talebi akademik perspektif web sitesinde çok derli toplu bir şekilde özetlenmiş:
“Altının yatırım amaçlı talep edilmesinin birçok nedeni olmakla beraber makroekonomik sebepleri şöyle sıralanabilmektedir;
- Küresel Enflasyon Endişeleri
Özellikle 2000‘lerden başlayarak 2008’de hız kazanan genişletici para ve maliye politikaları ile beraber ham petrol fiyatlarının da yükselmesi dünya üzerinde enflasyonist bir baskı yaratmıştır. Her ne kadar gelişmiş ülke ekonomilerinde deflasyon ve talep yetersizliği olsa da düşük faizle borçlanan sıcak paralar gelişmekte olan ekonomilere akmıştır. Bu sıcak para gelişmekte olan ülkelerde faizleri düşürmüş ve talep patlamalarına yol açmıştır. Oluşan talep fazlası küresel anlamda enflasyonist baskı yaratmaktadır. Bretton Woods’tan 1970 Stagflasyon krizine kadar 35 dolarda sabitlenen altın fiyatı bu süre içerisinde ki enflasyon farkını daha sonra telafi etmiştir. Tarihsel olarak yüzyıllardır altın enflasyona karşı bir korunma aracı olmuştur.
- Kur Savaşları
Gelişmiş ülkeler ekonomilerini canlandırmak ve ihracatlarını arttırmak için kur savaşları yapmaktadırlar. Japon Yeni, Dolar ve Euro arasında çıkan bu mücadelede yatırımcılar kur savaşlarından etkilenmemek adına altın talebinde bulunmaktadırlar.
- Global Likiditedeki Gelişmeler
Milenyumun başından itibaren uygulanan genişletici para ve maliye politikaları 2008 Küresel Finans Krizi ile devasa boyutlara ulaşmıştır. Japon Merkez Bankası’nın, Avrupa Merkez Bankası’nın ve Amerikan Merkez Bankası (FED)’ in başını çektiği bu politikalar ile piyasaya düşük faizle para enjekte edilmiş ve parasal tabanlar genişletilmiştir.2008 yılını baz aldığımızda İngiltere Merkez Bankası’nın parasal tabanı 5 misli, Amerika’nın 4.5 misli , Japonya’nın 3 misli ve Euro grubunun ise 2 misli artmıştır. Bu genişleme ile beraber düşük faizle alınan paralar emtia piyasalarına akmıştır. Altın 2011 yılında 1922 dolar ile en yüksek fiyatını gördüğünde global likiditedeki gelişmenin en büyük etkili değişken olduğu düşünülmektedir.
